34. Pułk Lotnictwa Myśliwskiego – JW 3651 (1952 - 1995)
Historia 34. PLM rozpoczyna się następująco, rozkaz Ministra ON 095/Org. z dnia 10 grudnia 1951 nakazuje dowódcy Marynarki Wojennej „do 1 lutego 1952 roku sformowanie w Babich Dołach 34. Pułku Lotnictwa Myśliwskiego w etacie 6/100 na bazie eskadry myśliwskiej 30. Pułku Lotnictwa MW, o stanie osobowym 231 wojskowych i 2 kontraktowych. Numer jednostki wojskowej 3651”. Pułk został podporządkowany dowódcy Lotnictwa Marynarki Wojennej, w roku 1952 ustalono że będzie liczył 2 eskadry posiadające po 3 klucze lotnicze w swoim składzie. Pierwszym dowódcą pułku został kpt. mar. pil. Konstanty Jankowski. W momencie sformowania jednostki pułk wyposażony był w jedynie 20 samolotów, mimo że etat zakładał ich aż 50. I tak w 1952 roku I eskadra miała 7 samolotów myśliwskich Jak-9P, 1 samolot łącznikowy Po-2 oraz 1 samolot szkolno-treningowy UT-2, II eskadra zaś miała 6 samolotów myśliwskich Jak-9P, 1 samolot Jak-9W, 1 samolot Jak-11 oraz 2 samoloty Po-2. W pierwszych miesiącach służby w pułku było wiele niesprawnych maszyn, wobec czego pułk rozpoczął przygotowania do przyjęcia do służby samolotów odrzutowych, jednak to wymagało modernizacji lotniska w Babich Dołach, wobec czego latem 1952 pułk przebazowano na lotnisko Gdańsk-Wrzeszcz na półtora miesiąca. Na początku roku wysłano część kadry pułku na szkolenie na samolotach odrzutowych do 5. Dywizji Lotnictwa Myśliwskiego w Babicach. Kadra która powróciła przeszkoliła pozostałą kadrę pułku w następnych miesiącach, 1 kwietnia 1953 na stan pułku przybyły pierwsze samoloty MiG-15. Tego samego roku w maju definitywnie wycofano samoloty Jak-9P ze służby. W wyniku wprowadzenia nowego typu samolotu zmienił się także etat pułku i tak od maja 1953 pułk przeszedł na etat 6/165. Od tego momentu pułk oficjalnie nazywał się 34. Pułk Lotnictwa Myśliwskiego Obrony Przeciwlotniczej 33. Dywizji Lotnictwa MW. Niedługo potem do wsparcia obsługi lotniska w Babich Dołach powołano 26. batalion Obsługi Lotniska oraz 12. dywizjon Zabezpieczenia Ślepego Lądowania. W listopadzie 1953 na stanie pułku było 8 samolotów LiM-1 (MiG-15), 1 szkolno-bojowy UMiG-15, po jednym Jak-11 i UT-2 oraz dwa samoloty Po-2. Październik 1954 to przybycie do pułku pierwszych maszyn LiM-2. W pierwszych pięciu latach pułk szkolił się do wykonywania zadań i trzeba przyznać że stworzył solidne podstawy do jednostki która w MW miała za zadanie obronę baz morskich oraz wykonywania zadań na rzecz MW. W lipcu 1957 rozformowano 33. Dywizję Lotnictwa MW, wobec czego zmieniono także nazwę pułku na 34. Pułk Lotnictwa Myśliwskiego Obrony Przeciwlotniczej oraz podporządkowano go Dowództwu Lotnictwa i Obrony Przeciwlotniczej MW. Etat pułku zmieniono na 2/274. W roku 1958 pułk był przebazowany na 3 miesiące na lotnisko Siemirowice z powodu remontu płyty lotniska w Babich Dołach. Tego samego roku pułk otrzymał sztandar nadany przez Radę Państwa. Na początku roku 1959 pułk otrzymał nowe maszyny LiM-5. Do jednego z lepszych osiągnięć pułku w tamtym latach była pierwsza lokata w podsumowaniu ćwiczeń „Ikar” w roku 1959. Do bardzo dużej zmiany w historii pułku doszło w roku 1962, wtedy to na wskutek reorganizacji lotnictwa w całym kraju pułk wyszedł z Marynarki Wojennej i został przekazany do Dowództwa Wojsk Obrony Powietrznej Kraju, i na mocy rozkazu szefa Sztabu Generalnego nr 076/oper. z dnia 16 października 1962 pułk przekazano do 2. Korpusu Obrony Powietrznej Kraju. Podczas tej reorganizacji w pułku było 6 samolotów LiM-5P, 9 samolotów LiM-5, 4 samoloty LiM-5R, 12 samolotów LiM-2, 4 samoloty UTMiG-15, 3 samoloty SBLiM-1 oraz 6 samolotów Jak-11. Rok 1963 był bardzo pechowy dla pułku, wydarzyło się kilka katastrof w którym zginęło kilku pilotów pułku. W roku 1964 pułk większą część roku przebywał i ćwiczył na lotnisku rezerwowym Wdzydze, spowodowane to było kolejnym remontem macierzystego lotniska Babie Doły. W roku 1967 jednostka otrzymała rozkaz przygotowania się do przyjęcia samolotów naddźwiękowych MiG-21, wobec czego część kadry wysłano na szkolenia do Modlina. W maju tego samego roku w jednostce pojawiły się pierwsze maszyny MiG-21PFM oraz 2 szkolne MiG-21U. W roku 1969 znowu przebazowanie pułku z powodu remontu, tym razem lotnisko Szymany. W roku 1970 pułk brał udział w manewrach „Zenit-70” gdzie zadaniem jego była obrona Trójmiasta i Helu przed radzieckimi bombowcami. 2 kwietnia 1972 pułk został wystawiony na próbę przez samoloty NATO, które naruszyły przestrzeń powietrzną kraju. Tego samego roku rozkazem nr PF8/MON z dnia 4 maja 1972 pułk otrzymał imię „Bohaterów Kępy Oksywskiej”. W roku 1973 ze stanu pułku spisano ostatni samolot LiM-5, tego samego roku do pułku przybyły nowsze wersje MiG-21MF, zaś starsze wersje MiG-21PFM oraz MiG-21US przekazano do 39. Pułku Lotnictwa Myśliwskiego w Mierzęcicach oraz 11. Pułku Lotnictwa Myśliwskiego we Wrocławiu. W roku 1975 dla potrzeb szkoleniowych pułku przyjęto jak na tamte czasy nowoczesne nowe samoloty polskiej konstrukcji TS-11 „Iskra”. Rok 1979 to kolejna decyzja o przezbrojeniu pułku, pułk został wytypowany do wyposażenia w samoloty MiG-21bis. 5 czerwca 1981 wydarzyła się straszna katastrofa dla pułku, w wyniku katastrofy lotniczej zginął dowódca 34. PLM ppłk dypl. pil. Bolesław Sobania oraz ppłk Andrzej Leśnik. W roku 1987 pułk podczas manewrów ćwiczy korzystanie z Drogowego Odcinka Lotniskowego (DOL) w miejscowości Rososzyca. W czasach tych zaprojektowano także godło pułkowe od tego czasu malowane na samolotach pułku. W roku 1989 pułk czasowo jest przebazowany na lotnisko w Pieniężnicy. W roku 1990 na stanie pułku jest 32 samoloty MiG-21bis, 6 szkolnych MiG-21UM oraz 4 samoloty TS-11 „Iskra”. W roku 1990 połączono także Wojska Lotnicze z Wojskami OPK, dodatkowo w wyniku porozumień europejskich Polska otrzymała limit 30 samolotów bojowych lotnictwa morskiego. Wobec czego zdecydowano że to właśnie 34. PLM powrotem powróci w skład Marynarki Wojennej. Także w tym roku jednostka na wskutek zmian w polskim prawie straciła swojego patrona w nazwie. Lata 90-te to przede wszystkim doskonalenie swoich umiejętności, coroczne ćwiczenia lądowań na DOL Kliniska. W sierpniu 1992 pułk czasowo był przebazowany do Malborka z powodu remontu w Gdyni. W roku 1994 postanowiono zreorganizować lotnictwo MW i powołano Gdyńską Brygadę Lotnictwa MW, konsekwencję tego była decyzja o rozformowaniu 34. Pułku Lotnictwa Myśliwskiego z dniem 1 stycznia 1995, na jego bazie powstał 1. dywizjon Lotniczy MW.
MiG-21bis nr taktyczny 8861 (fot. „Lotnictwo z Szachownicą nr 8” )
POCZET DOWÓDCÓW:
- kpt. mar. pil. Konstanty Jankowski ( 1.II.1952 – 13.III.1952 )
- kpt. mar. pil. Bohdan Pałuczak ( 13.III.1952 – 31.XII.1952 )
- kpt. mar. pil. Romuald Rozmysłowicz ( 31.XII.1952 – 30.X.1955 )
- kpt. mar. pil. Bronisław Siwy ( 30.X.1955 –
- ppłk pil. Stefan Zalejski ( ? – 10.II.1969 )
- ppłk pil. Jerzy Rakowski ( 10.II.1969 – 23.I.1971 )
- ppłk dypl. pil. Henryk Dańsko ( 23.I.1971 – ? )
- cz.p.o. ppłk Mieczysław Grabka ( ? - ? )
- płk Marian Gniady ( ? – 14.II.1980 )
- ppłk dypl. pil. Bolesław Sobania ( 14.II.1980 – 5.VI.1981 )
- ppłk pil. Jerzy Pacześniak ( 5.VI.1981 – ? )
- ppłk pil. Mieczysław Walentynowicz ( ? – X.1987 )
- mjr pil. Andrzej Skalski ( X.1987 – 1989 )
- płk pil. Wojciech Górski ( 1989 - ? )
- kmdr ppor. dypl. pil. Stanisław Felner ( ? – 31.XII.1994 )
© Copyright by www.jednostki-wojskowe.pl Wszystkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie i publikowanie w całości oraz w części bez zgody autora zabronione. Wszystkie teksty, artykuły, fotografie, oraz pozostałe materiały zamieszczone na stronie www.jednostki-wojskowe.pl objęte są prawami autorskimi.