10 Sudecka Dywizja Piechoty – JW 2843 (1944 - 1949)
Historia Dowództwa 10.DP rozpoczęła się w roku 1944, kiedy to w Rzeszowie rozkazem Naczelnego Dowódcy WP nr 023/Org. z 6 października 1944 roku powstała 10 Dywizja Piechoty jako jednostka 3 Armii Wojska Polskiego. Od 15 listopada 1944 pozostawała w odwodzie Naczelnego Dowódcy, a od 27 lutego 1945 roku weszła w skład 2 Armii Wojska Polskiego.
Skład 10.DP po sformowaniu był następujący:
- Dowództwo 10.Dywizji Piechoty – Rzeszów
- 25.Pułk Piechoty – Rzeszów
- 27.Pułk Piechoty – Słocina k.Rzeszowa
- 29.Pułk Piechoty – Rzeszów
- 39.Pułk Artylerii Lekkiej – Rzeszów
- samodzielny bataiion szkolny piechoty – Rzeszów
- 13.samodzielny dywizjon artylerii samochodowej – Rzeszów
- 10.samodzielna kompania zwiadowcza – Rzeszów
- 21.samodzielny batalion saperów – Rzeszów
- 19.samodzielna kompania łączności – Rzeszów
- 9.samodzielna kompania obrony chemicznej – Rzeszów
- 15.samodzielna kompania transportu samochodowego – Rzeszów
- 11.Piekarnia Polowa – Rzeszów
- 12.samodzielny batalion sanitarny – Rzeszów
- 10.Szpital Weterynaryjny – Rzeszów
- pluton Dowódcy Artylerii 10.DP – Rzeszów
- Ruchome Warsztaty Mundurowe 10.DP – Rzeszów
- 3065.Poczta Polowa – Rzeszów
- 1886.Kasa Banku Polowego – Rzeszów
W styczniu 1945 roku dywizję przesunięto do Krakowa gdzie pełniła służbę garnizonową, następnie w lutym przesunięto jednostki 10.DP dalej na zachód – na tereny Górnego Śląska. Rozkazem NDWP nr 39/Org. z 28 lutego 1945 przeformowano 13.sdas w 13.samodzielny dywizjon artylerii przeciwpancernej. W marcu 1945 roku 10.DP została skierowana na front. Pod koniec marca 1945 jednostki dywizji przebazowano w okolice Wrocławia, aby w drugim rzucie wziąć udział w walkach o Wrocław. Następnie w kwietniu 10.DP została wyznaczona do udziału w operacji berlińskiej i ruszyła w kierunku Nysy Łużyckiej, gdzie w rejonie miejscowości Sanice i Przewóz doszło do kontaktu z nieprzyjacielem. Dopiero 18 kwietnia 1945 po kilkukrotnych próbach zdobycia zachodniego brzegu rzeki dywizja zdołała sforsować rzekę w rejonie miejscowości Dobern. W późniejszym czasie jednostki dywizji walczyły jeszcze nad Szprewą i w Sprefurcie, brała także udział w operacji praskiej. Rozkazem operacyjnym NDWP w maju 1945 roku oddziały 10.DP zostały wysłane do pełnienia służby granicznej, Dowództwo 10.DP ulokowano we Wrocławiu, nie trwało to długo gdyż po korekcie granicy przeniesiono Dowództwo 10.DP do Jeleniej Góry. Z dniem 1 lipca 1945 roku 10.DP podporządkowano Dowódcy 1.Armii WP, a jej Dowództwo przeniesiono do Kłodzka, jednostki zaś rozlokowano w okolicy Kłodzka (m.in. Lądek Zdrój, Polanica Zdrój, Kamienna Góra). W sierpniu 1945 roku dywizja rozkazem NDWP nr 180 z 19 sierpnia 1945 roku otrzymała nazwę wyróżniającą „Sudecka”. Pod koniec sierpnia rozformowano Polową Kasę Banku Polskiego oraz Wojskową Stację Poczty Polowej.
Rozkazem NDWP nr 00510 z 5 września 1945 roku 10.DP przeszła w podporządkowanie Dowódcy Okręgu Wojskowego - Śląsk. Do końca października 1945 roku jednostki dywizji miały przekazać odcinki graniczne Wojskom Ochrony Pogranicza (WOP). Była to okazja do przegrupowania i przeformowania jednostek dywizji i jej dowództwa. I tak rozkazem NDWP nr 0305/Org. z 10 listopada 1945 roku w terminie do 15 grudnia 1945 roku przeformowano 10.DP na etat pokojowy i jej skład został ustalony następujący:
- Dowództwo 10.Dywizji Piechoty – Jelenia Góra
- 25.Pułk Piechoty – Jelenia Góra
- 27.Pułk Piechoty – Kłodzko
- 29.Pułk Piechoty – Jelenia Góra
- 39.Pułk Artylerii – Jelenia Góra
- 13.samodzielny dywizjon artylerii zmotoryzowanej – Jelenia Góra
- 25.samodzielny batalion łączności – Jelenia Góra
- 21.samodzielny batalion saperów – Jelenia Góra
- samodzielny pluton samochodowy Dowództwa 10.DP – Jelenia Góra
- samodzielny pluton strzelecki Oddziału Informacji – Jelenia Góra
- Oddział Informacji 10.DP – Jelenia Góra
Pozostałe jednostki które wchodziły w skład etatu wojennego rozformowano.
W roku 1946 doszło do ważnych z punktu organizacyjnego zmian, przeformowano dywizję na nowy etat, który zakładał przeformowanie niektórych jednostek dywizji oraz nadano jednostkom czterocyfrowe numery jednostek wojskowych (JW). Przeformowanie nastąpiło wskutek rozkazu NDWP nr 046/Org. z 27 lutego 1946 r., a numery JW nadano rozkazem NDWP nr 053/Org. z 30 marca 1946 r., skład dywizji po wykonaniu tych rozkazów był następujący:
- Dowództwo 10.Dywizji Piechoty – JW 2843 Jelenia Góra
- 25.Pułk Piechoty – JW 1756 Wrocław-Karłowice (przebazowany do Wrocławia w marcu 1946)
- 27.Pułk Piechoty – JW 2879 Kłodzko
- 29.Pułk Piechoty – JW 1794 Jelenia Góra
- 39.Pułk Artylerii Lekkiej – JW 2956 Jelenia Góra (przeformowany z 39.Pułku Artylerii)
- 13.dywizjon artylerii przeciwpancernej – JW 2987 Kłodzko (przeformowany z 13.samodzielnego dywizjonu artylerii zmotoryzowanej)
- 31.kompania łączności 10.DP – Jelenia Góra (sformowany z 25.samodzielnego batalionu łączności)
- 21.batalion saperów – JW 1897 Jelenia Góra
- pluton ochrony Wydziału Informacji – Jelenia Góra (sformowany z plutonu strzeleckiego Oddziału Informacji)
- Wydział Informacji 10.DP – JW 4096 Jelenia Góra (przeformowany z Oddziału Informacji 10.DP)
Kolejne zmiany etatowe jednostek następowały rozkazem NDWP nr 0208/Org. z 22 listopada 1946 roku, następnie rozkazem NDWP nr 052/Org. z 17 lutego 1947 roku (pułk artylerii lekkiej), oraz rozkazem MON nr 0251/Org. z 7 listopada 1947 roku (pułki piechoty typu „B”). W połowie czerwca 1948 z Jeleniej Góry do Strzegomia przeniesiono 39.Pułk Artylerii Lekkiej.
W roku 1949 rozkazem MON nr 0046/Org. z 30 marca 1949 r. ze składu dywizji przekazano 29.Pułk Piechoty oraz 13.dywizjon artylerii przeciwpancernej do składu 11.Dywizji Piechoty. Jednocześnie w tym samym dniu wydano inny rozkaz nr 0056/Org. z 30 marca 1949 roku nakazujący przeformować 10.Dywizję Piechoty na 10.Dywizję Zmotoryzowaną. Wobec tego faktu historię jednostki jako 10.DP można zakończyć.
Dowódcy 10.DP:
- płk Andrzej Czartoryski (29.IX.1944 – 14.IV.1945)
- płk Dymitr Dubienko (14.IV.1945 – 16.IV.1945)
- płk Aleksander Struć (17.IV.1945 – 12.XII.1946)
- płk Wacław Zieliński (12.XII.1946 – 24.V.1947)
- płk Ludwik Barański (24.V.1947 – 13.XII.1948)
- płk Wacław Zwierzański (13.XII.1948 – 25.III.1949)
© Copyright by www.jednostki-wojskowe.pl Wszystkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie i publikowanie w całości oraz w części bez zgody autora zabronione. Wszystkie teksty, artykuły, fotografie, oraz pozostałe materiały zamieszczone na stronie www.jednostki-wojskowe.plobjęte są prawami autorskimi.