jednostki-wojskowe.pl

16.Dywizja Piechoty (1945 - 1949)

16.Kaszubska Dywizja Pancerna (1949 - 1950)

16.Kaszubska Dywizja Zmechanizowana (1950 - 1955)

16.Kaszubska Dywizja Pancerna (1955 - 1989)

16.Dywizja Zmechanizowana (1989 - 1992)

16.Pomorska Dywizja Zmechanizowana im. Króla Kazimierza Jagiellończyka (1992 - obecnie)

 

 

 

RYS HISTORYCZNY

 

                Mimo że 16.Dywizja Zmechanizowana wywodzi swe korzenie z 16.Dywizji Piechoty oraz 16.Dywizji Pancernej, poza 5-letnim okresem w latach 1950-1955 w których również istniała 16.Dywizja Zmechanizowana. Historię dywizji postaraliśmy się prześledzić od początku.

 

 

 

 

 

 

Dyslokowanie dywizji do obecnego miasta jej stacjonowania dokonano na przełomie lata i jesieni 1949 roku i było następstwem Rozkazu Ministra Obrony Narodowej nr 00166/Oper. z dnia 11 marca 1949 r., w rozkazie tym rozkazano przenieść Dowództwo 16.DP wraz z 43.Kompanią Łączności z Gdańska-Wrzeszcz do Elbląga, 55.Pułk Piechoty z Elbląga do Braniewa, natomiast 20.Dywizjon Artylerii Przeciwpancernej z Elbląga do Kołobrzegu.

 

Dużą zmianę dla dywizji przyniósł rok 1949. Wtedy to na podstawie Rozkazu Ministra Obrony Narodowej nr 0055/Org. z dnia 30 marca 1949 r. przeformowano dywizję na dywizję pancerną. Przeformowanie miało odbyć się etapowo i stopniowo, reorganizacja również zakładała rozformowania 51.Kościerskiego Pułku Piechoty oraz 60.Kościerskiego Pułku Piechoty. W miejscy rozformowanych jednostek do dywizji włączono inne. W trakcie reorganizacji sformowano również kilka nowych jednostek, a niektóre rozwinięto do większych rozmiarów.

 

 

Warto wspomnieć nieco o uzbrojeniu 16.DPanc w 1949 r., otóż trzon jej siły stanowił 1.pcz wyposażony w 66 sztuk czołgów T-34 oraz 16 dział ISU-152 oraz 4.pcz wyposażony w 35 czołgów IS oraz 16 dział ISU-152. Co ciekawe czołgi T-34 były również na wyposażeniu 6.br w liczbie 10 sztuk oraz 2 sztuki w batalionie łączności. Siłą ogniową 55.zmotpp stanowiło 14 armat 76mm, 30 moździerzy 82mm oraz 6 moździerzy 120mm, natomiast pułk artylerii lekkiej wyposażony był w 26 haubic 122mm oraz 13 armat 76mm. Osłonę przeciwlotniczą zapewniał dywizjon artylerii przeciwlotniczej wyposażony w 21 armat przeciwlotniczych 37mm.

 

W wyniku braków sprzętowych w 1950 r. postanowiono spowolnić nieco proces tworzenia wojsk pancernych, w związku z czym Rozkazem Ministra Obrony Narodowej nr 0054/Org. z dnia 12 czerwca 1950 r. dokonano znacznej korekty postanowień z 1949 r. i przeformowano dywizję pancerną na dywizję zmechanizowaną, równocześnie dokonano pewnych roszad w składzie dywizji. 4.Pomorski Pułk Czołgów przekazano w podporządkowanie dowódcy 1.Korpusu Pancernego oraz przeformowano na pułk czołgów ciężkich Korpusu Pancernego. W miejsce przekazanego 4.pcz do dywizji przyjęto 34.Budziszyński Zmotoryzowany Pułk Piechoty z 8.Drezdeńskiej Zmotoryzowanej Dywizji Piechoty, który przeformowano po przyjęciu w pułk zmechanizowany. Sformowano również od nowa pułk moździerzy. Natomiast cała dywizja etapami miała przeformować się na nowe etaty do 1 grudnia 1951 roku. Poniżej prezentujemy planowany skład dywizji.

 

 

Na podstawie Rozkazu Ministra Obrony Narodowej nr 0035/Oper. z dnia 13 kwietnia 1951 r. polecono by w terminie do 1 października 1951 r. 47.Batalion Saperów przeszedł z Elbląga do nowego miejsca postoju w m. Tczew oraz 6.Batalionu Rozpoznawczego z Elbląga do nowego miejsca postoju w m. Sztum. Było to związane z przygotowaniami do przeformowania dywizji na nowe etaty. 

 

W roku 1951 w rozwinięciu Dyrektywy Ministra Obrony Narodowej nr 00020/Org. z dnia 21 lutego 1951 r. oraz zgodnie z "Planem zamierzeń organizacyjnych na lata 1951 i 1952" wydany został Rozkaz Ministra Obrony Narodowej nr 0044/Org. z dnia 17 maja 1951 r. w którym szczegółowo wydano dyspozycję przeformowania 16.DZ na nowe etaty w terminie do 1 grudnia 1952 roku. Podczas tej reorganizacji sformowano wiele nowych jednostek od nowa.

 

 

Na podstawie Rozkazu Ministra Obrony Narodowej nr 0097/Oper. z dnia 18 lipca 1952 r. przeniesiono 13.Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej z koszar przy ulicy Mazurskiej do koszar przy ulicy Saperów 20.

 

W terminie do 1 grudnia 1952 r. doszło do pewnej roszady jednostek, na podstawie Rozkazu Ministra Obrony Narodowej nr 00123/Oper. z dnia 11 października 1952 r. 8.Drezdeńska Dywizja Zmechanizowana przekazała, a 16.Dywizja Zmechanizowana przyjęła 63.Pułk Zmechanizowany - JW 1458 Braniewo istniejący według etatu nr 5/83. W zamian 16.DZ przekazała do 8.DZ 34.Budziszyński Pułk Zmechanizowany.

 

Zarządzeniem Szefa Sztabu Generalnego nr 011/Org. z dnia 14 stycznia 1955 r. z dniem 1 lutego 1955 r. zmieniono numer JW 13.Dywizjonu Artylerii Przeciwlotniczej z 2497 na 3209.

 

W Uchwale Rządu PRL z dnia 3 września 1955 r. postanowiono o przeformowaniu dywizji na dywizję pancerną. Realizację tego rozpoczęto od Rozkazu Ministra Obrony Narodowej nr 0058/Org. z dnia 19 września 1955 r., minister polecił dowódcy Pomorskiego Okręgu Wojskowego w terminie do 20 grudnia 1955 r. przeprowadzić reorganizację 16.DZ na 16.DPanc, w wyniku tej reorganizacji rozformowano między innymi 63.Pułk Zmechanizowany, 19.Pułk Moździerzy oraz sformowane nowe jednostki.

 

 

Na podstawie Zarządzenia Szefa Sztabu Generalnego nr 0257/Org. z dnia 22 listopada 1955 r. Dywizyjny Punkt Zaopatrzenia otrzymał numer kolejny 16 i od tego momentu jego pełna nazwa to 16.Dywizyjny Punkt Zaopatrzenia, natomiast kompania sztabowa otrzymała numer kolejny 51.

 

Zarządzeniem Szefa Sztabu Generalnego nr 0258/Org. z dnia 18 grudnia 1956 r. nadano numer JW 1219 dla 16.Dywizyjnego Punktu Zaopatrzenia.

 

Kolejna reorganizacja dywizji to efekt Uchwały Rady Ministrów nr 109/57 z dnia 25 marca 1957 r. w sprawie zmniejszenia liczebności Sił Zbrojnych oraz wykonujący ją Rozkaz Ministra Obrony Narodowej nr 0025/Org. z dnia 2 kwietnia 1957 r. Na mocy tego rozkazu dowódca Pomorskiego Okręgu Wojskowego miał w terminie do dnia 15 sierpnia 1957 r. przenieść dywizję na nowe etaty. Podczas reorganizacji rozformowano 6.Batalion Rozpoznawczy. Warto również dodać że 16.Dywizyjny Punkt Zaopatrzenia przedyslokowano z Malborka (ul. 17 marca 20) do Elbląga (ul. Mazurska 6-22).

 

 

Na podstawie Rozkazu Ministra Obrony Narodowej nr 0010/Org. z dnia 2 października 1958 r. w terminie do 1 grudnia 1958 r. dokonano kolejnej reorganizacji dywizji, tym razem zmiany dotknęły jedynie część jednostek, podczas reorganizacji rozformowano 42.Szkolną Baterię Artylerii, 41.Gdański Dywizjon Artylerii Haubic przekazano do 23.Dywizji Piechoty, natomiast w ich miejsce z 3.Brygady Obrony Wybrzeża przyjęto 46.Dywizjon Artylerii Armat z Rogowa, na bazie którego sformowano 46.Dywizjon Artylerii Haubic oraz 56.Szkolną Baterię Artylerii w Braniewie. Równocześnie wiele jednostek dywizyjnych tym samym rozkazem otrzymało nowe numery JW.

 

 

W 1959 roku na podstawie Zarządzenia Szefa Sztabu Generalnego nr 096/Org z dnia 4 września 1959 r., w terminie do dnia 1 października 1959 r. przeformowano 56.Szkolną Baterię Artylerii na nowy większy etat nr 5/255 o stanie osobowym 101 wojskowych.

 

Kolejna reorganizacja to rok 1960, Zarządzeniem Szefa Sztabu Generalnego nr 077/Org z dnia 19 września 1960 r., w terminie do dnia 1 grudnia 1960 r. przeformowano 13.Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej na etat nr 5/258 o stanie osobowym 285 żołnierzy i 2 pracowników kontraktowych.

 

Zarządzeniem Szefa Sztabu Generalnego nr 06/Org z dnia 26 stycznia 1962 r. w terminie do dnia 15 marca 1962 r. przeformowano 61.Kompanię Obrony Przeciwchemicznej z etatu nr 5/240 na etat nr 5/271 o stanie osobowym 74 żołnierzy oraz 48.Baterię Dowodzenia z etatu nr 5/247 na etat nr 5/285 o stanie osobowym 65 żołnierzy, natomiast rozformowano 51.Kompanię Sztabową. Tym samym dokumentem przemianowano 62.Batalion Samochodowo-Transportowy na 62.Batalion Transportowy.

 

Pod koniec 1962 roku dywizję przeformowano na etaty wojenno-pokojowe wyraźnie podnosząc jej gotowość bojową, na mocy Zarządzenia Szefa Sztabu Generalnego nr 0105/Org z dnia 28 sierpnia 1962 r. w terminie do dnia 30 listopada 1962 r. miano dokonać tej reorganizacji, które efekty przedstawione są w tabeli poniżej. Warto wspomnieć że podczas tej reorganizacji rozformowano 56.Szkolną Baterię Artylerii.

 

W ostatnim kwartale 1963 roku na podstawie Zarządzenia Szefa Sztabu Generalnego nr 0060/Org z dnia 8 kwietnia 1963 r. w terminie do dnia 31 grudnia 1963 r. przeformowano 4.Dywizjon Artylerii Rakietowej na 4.Dywizjon Artylerii według etatu nr 4/243 o stanie osobowym 129 żołnierzy i 1 pracownik cywilny. W związku z tą reorganizacją dywizjon przezbrojono z wozów bojowych BM-14 na taktyczne zestawy rakietowe 2K6 "Łuna" (kod NATO: FROG-3/5) czyli wyrzutnie rakietowe 2P16 na podwoziu gąsienicowym PT-76.

 

Na podstawie Zarządzenia Szefa Sztabu Generalnego nr 01/Oper z dnia 4 stycznia 1966 r. w terminie do dnia 7 lutego 1966 r. 48.Bateria Dowodzenia miała zmienić miejsce stałej dyslokacji do m. Malbork do kompleksu wojskowego K-1663.

 

W roku 1966 doszło do wzmocnienia rakietowej artylerii szczebla taktycznego, Zarządzeniem Szefa Sztabu Generalnego nr 085/Org z dnia 17 lipca 1966 r. w terminie do dnia 31 grudnia 1966 r. przeformowano 4.Dywizjon Artylerii przenosząc go na etat nr 4/281 o stanie osobowym 152 żołnierzy i 1 pracownik cywilny, podczas tej reorganizacji dywizjon przezbrojono z zestawów rakietowych 2K6 "Łuna" na zestawy rakietowe 9K52 "Łuna-M" (kod NATO: FROG-7A) z wyrzutniami kołowymi 9P113 z pociskami balistycznymi 9M21.

 

 

W tym samym roku wzmocniono również obronę przeciwlotniczą dywizji, Zarządzeniem Szefa Sztabu Generalnego nr 0133/Org z dnia 12 września 1967 r. w terminie do dnia 15 grudnia 1967 r. 13.Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej istniejący według etatu nr 5/286 przeformowano na 13.Pułk Artylerii Przeciwlotniczej według etatu nr 5/412 o stanie osobowym 486 żołnierzy i 5 pracowników cywilnych. Pułk według tego etatu uzbrojony był w 24 sztuki 57 mm armat przeciwlotniczych.

 

Na mocy Rozkazu Ministra Obrony Narodowej nr 025/MON z dnia 30 września 1967 roku dokonano przemianowania jednostek i tak, 58.Pułk Czołgów Średnich został przemianowany na 60.Kartuski Pułk Czołgów Średnich, natomiast 14.Pułk Czołgów Średnich został przemianowany na 51.Kościerski Pułk Czołgów Średnich.

 

Z dniem 1 stycznia 1968 roku na mocy Zarządzenia Szefa Sztabu Generalnego nr 0185/Org z dnia 14 grudnia 1967 r. przemianowano 61.Kompanię Obrony Przeciwchemicznej na 61.Kompanię Chemiczną.

 

Zarządzeniem Szefa Sztabu Generalnego nr 037/Org z dnia 24 kwietnia 1970 r. w celu zabezpieczenia odpowiednich warunków szkoleniowych oraz utrzymania wymaganego poziomu gotowości bojowej, Szef Sztabu Generalnego zezwolił Dowódcy Pomorskiego Okręgu Wojskowego na podporządkowanie Dowódcy 16.Dywizji Pancernej - 44.Dywizjonu Artylerii - JW 2884 Toruń, która to jednostka dotychczas była bezpośrednio podporządkowana Dowódcy POW. 44.Dywizjon Artylerii nie wszedł jednak do składu dywizji, a był tylko jednostką podporządkowaną Dowódcy 16.DPanc, docelowo na czas "W" 44.Dywizjon Artylerii był przeznaczony dla 9.Dywizji Zmechanizowanej.

 

W terminie do dnia 1 października 1970 r. na mocy Zarządzenia Szefa Sztabu Generalnego nr 047/Org z dnia 21 maja 1970 r. w składzie 16.DPanc sformowano w m. Malbork - Grupę Organizacyjno-Przygotowawczą 48.Dywizjonu Artylerii Rakietowej jako JW 1335 według etatu nr 30/113 o stanie osobowym 29 żołnierzy i 1 pracownik cywilny.

 

Kolejna duża reorganizacja dywizji nastąpiła w 1970 roku, na podstawie Zarządzenia Szefa Sztabu Generalnego nr 071/Org z dnia 10 lipca 1970 r. w terminie do dnia 1 listopada 1970 r. przeformowano dywizję na etaty wojenno-pokojowe, z zastrzeżeniem że przeformowanie 17.br miało nastąpić do dnia 1 maja 1971 r., natomiast 16.pa oraz 48.dar w terminie do dnia 1 listopada 1971 r., w tabeli poniżej skład dywizji po przeformowaniu. Warto wspomnieć że podczas tej reorganizacji na bazie Grupy Organizacyjno-Przygotowawczej sformowano 48.Dywizjon Artylerii Rakietowej, natomiast z połączenia 62.Batalionu Transportowego, 16.Dywizyjnego Punktu Zaopatrzenia oraz 45.Piekarni Polowej sformowano 16.Batalion Zaopatrzenia.

 

WD - Wykaz Dodatkowy

 

Na podstawie Zarządzenia Szefa Sztabu Generalnego nr 076/Org z dnia 8 listopada 1972 r. z dniem 1 stycznia 1973 r. wprowadzono wykazy dodatkowe dla wymienionych poniżej jednostek, jednocześnie unieważniając istniejące wykazy jeśli takie były.

 

Tab.17 - Wykazy Dodatkowe wprowadzone Z-niem 076/Org z dnia 8.11.1972 r.

Jednostka	Numer wprowadzonego Wykazu Dodatkowego
43.Batalion Łączności	2
13.Pułk Artylerii Przeciwlotniczej	2
16.Batalion Zaopatrzenia	1

 

W 1974 sformowano nową jednostkę, Zarządzeniem Szefa Sztabu Generalnego nr 042/Org z dnia 22 maja 1974 r. w terminie do dnia 1 czerwca 1975 r. w m. Malbork sformowano 32.Kompanię Dowodzenia Szefa OPL według etatu nr 30/178 o stanie osobowym 35 wojskowych oraz włączono ją w skład 16.Dywizji Pancernej.

 

Zarządzeniem Szefa Sztabu Generalnego nr 048/Org z dnia 30 czerwca 1975 r. w terminie do dnia 31 grudnia 1975 r. przeformowano 17.Batalion Rozpoznawczy przenosząc go na nowy etat nr 30/179 o stanie osobowym 331 żołnierzy oraz 3 pracowników cywilnych.

 

Na podstawie Zarządzenia Szefa Sztabu Generalnego nr 054/Org z dnia 19 sierpnia 1976 r. w terminie do dnia 31 stycznia 1977 r. przeformowano jednostki dywizji jak w tabeli poniżej.

 

Tab.18 - Przeformowanie jednostek 16.DPanc na podstawie Z-nia 054/Org z dnia 19.08.76 r.

Jednostka	Etat przed przeformowaniem	Etat po przeformowaniu (żołnierzy / pracowników cywilnych)
55.Elbląski Pułk Zmechanizowany	30/116 WD 3	30/181 WD 3 (1432 / 10)
1.Warszawski Pułk Czołgów Średnich im. Bohaterów Westerplatte	30/117 WD 4	30/182 WD 5 (843 / 12)
51.Kościerski Pułk Czołgów Średnich	30/117 WD 5	30/182 WD 6 (843 / 12)
60.Kartuski Pułk Czołgów Średnich	30/117 WD 6	30/182 WD 7 (843 / 12)
48.Dywizjon Artylerii Rakietowej	30/170	30/188 (211 / 3)

 

Do kolejnej reorganizacji doszło na podstawie Zarządzenia Szefa Sztabu Generalnego nr 050/Org z dnia 8 września 1977 r. w terminie do dnia 31 grudnia 1977 r. przeformowano 13.Pułk Artylerii Przeciwlotniczej na etat nr 30/086 o stanie osobowym 461 żołnierzy oraz 4 pracowników cywilnych i 61.Kompanię Chemiczną na etat nr 30/189 o stanie osobowym 100 żołnierzy.

 

Realizując zmiany organizacyjne na 1979 rok, Zarządzeniem Szefa Sztabu Generalnego nr 037/Org z dnia 13 sierpnia 1979 r. w terminie do dnia 31 stycznia 1980 r. przeformowano 55.Elbląski Pułk Zmechanizowany na etat nr 30/205 i wykaz dodatkowy nr 3 o stanie osobowym 1407 żołnierzy oraz 16.Batalion Zaopatrzenia na etat nr 30/237 o stanie osobowym 324 żołnierzy.

 

Zarządzeniem Szefa Sztabu Generalnego nr 048/Org z dnia 15 grudnia 1980 r. w terminie do dnia 30 kwietnia 1981 r. przeformowano 57.Batalion Medyczny na 57.Batalion Medyczny - Specjalistyczna Przychodnia Lekarska według etatu nr 30/241 o stanie osobowym 39 żołnierzy. Jednak już rok później dokonano korekty tego zarządzenia i Zarządzeniem Szefa Sztabu Generalnego nr 052/Org z dnia 2 listopada 1981 r. nakazano by 57.Batalion Medyczny przeformować na 57.Batalion Medyczny - Szpital Wojskowy według etatu nr 30/240 o stanie osobowym 40 żołnierzy, termin reorganizacji zaś przedłużono do 1 marca 1982 roku.

 

W celu zwiększenia siły i zasięgu ognia oraz manewrowości artylerii Zarządzeniem Szefa Sztabu Generalnego nr 039/Org z dnia 9 lipca 1986 r. w terminie do dnia 28 lutego 1987 r. przeformowano 16.Pułk Artylerii na etat nr 30/264/0 z wykazem dodatkowym nr 1.

 

Kolejne przeformowanie to Zarządzenie Szefa Sztabu Generalnego nr 043/Org z dnia 23 lipca 1986 r., w terminie do dnia 31 stycznia 1987 r. przeformowano 13.Pułk Artylerii Przeciwlotniczej na etat nr 30/265/0.

 

Na podstawie Zarządzenia Szefa Sztabu Generalnego nr 08/Org z dnia 8 lutego 1988 r. w terminie do dnia 30 września 1988 r. przeformowano 4.Dywizjon Artylerii na etat nr 30/202/0 z wykazem dodatkowym nr 6.

 

Jej najnowsza historia jako dywizji zmechanizowanej rozpoczęła się w roku 1989 kiedy to Rozkazem Ministra Obrony Narodowej nr 028/Org. z 16 marca 1989 r., a następnie Zarządzeniem Szefa Sztabu Generalnego WP nr 029/Org. z 17 marca 1989 r. nakazano przeformować 16.Dywizję Pancerną w 16.Dywizję Zmechanizowaną, przy czym ważne jest że większość jednostek przeformowanych została skadrowana. Termin reorganizacji wyznaczono na 31 grudnia 1989 roku. Po wykonaniu tych rozkazów stan 16.DZ w roku 1990 był następujący:

 

WD - Wykaz Dodatkowy

 

W czasie tej reorganizacji rozformowano 48.Dywizjon Artylerii Rakietowej – JW 1335 Malbork, natomiast część jednostek zlikwidowano na czas "P" i pozostawiono jedynie grupy organizacyjno-mobilizacyjne odpowiedzialne za ich rozwinięcie na czas "W", takimi jednostkami były 48.Bateria Dowodzenia Szefa Artylerii Dywizji, 32.Kompania Dowodzenia Szefa OPL ZT, 17.Batalion Rozpoznawczy oraz 61.Kompania Chemiczna.

 

W pierwszym roku istnienia dywizja nosiła nazwę wyróżniającą „Kaszubska” jak jej poprzedniczki, jednak już w kwietniu 1991 roku pozbawiono ją tego wyróżnika.

Z dniem 1 stycznia 1992 r. dywizję włączono w skład Warszawskiego OW, tego samego roku wiele jednostek dywizji otrzymało również nazwy wyróżniające i przejęło dziedzictwo tradycji jednostek bojowych, w tym Dowództwo dywizji. Przemianowano także 51.Pułk Zmechanizowany na 64.Pułk Zmechanizowany oraz 47.Batalion Saperów na 16.Batalion Saperów.

Ostatnimi zmianami w 1992 roku było przyjęcie do składu dywizji 27.Pułku Zmechanizowanego – Braniewo, który przybył z 2.Dywizji Zmechanizowanej, oraz z dniem 31.12.1992 rozformowano 4.Dywizjon Artylerii.

 

Kolejnym ważnym momentem był rok 1994, a mianowicie przeformowanie dywizji z struktury pułkowej na brygadową, stało się to na wskutek Zarządzenia Szefa Sztabu Generalnego WP nr 0102/Org. z 18 grudnia 1993 roku.

 

I tak oto wyglądał skład 16.DZ pod koniec 1994 roku po przeformowaniu na strukturę brygadową:

 

- Dowództwo 16.Pomorskiej Dywizji Zmechanizowanej im. Króla Kazimierza Jagiellończyka – Elbląg

- 14.Brygada Zmechanizowana – JW 1448 Elbląg (formuje się na bazie 100.pz)

- 16.Brygada Zmechanizowana – JW 1475 Morąg (formuje się na bazie 43.OM-T)

- 9.Brygada Kawalerii Pancernej – Braniewo (formuje się na bazie 27.pz)

- 16.Pomorski Pułk Artylerii – Braniewo

- 16.Pułk Artylerii Przeciwpancernej – JW 1681 Morąg (formuje się na bazie 9.OM-T)

- 13.Elbląski Pułk Przeciwlotniczy – Elbląg (formuje się na bazie 13.paplot)

- 16.Batalion Dowodzenia – Elbląg (formuje się na bazie 43.bł, koirr, 32.kdow Szefa OPL i 48.batdow Szefa Artylerii)

- 18.Batalion Rozpoznawczy – JW 3389 Elbląg (formuje się na bazie 17.br – Zarządzenie SSG WP nr 019/Org. z 25.03.1994 oraz Zarządzenie Szefa Sztabu WOW nr 011/Org. z 7.04.1994)

- 16.Batalion Saperów – Tczew

- 57.Batalion Medyczny – Szpital Wojskowy – JW 2880 Braniewo

- 16.Batalion Remontowy – Elbląg

- 16.Batalion Zaopatrzenia – Elbląg

 

W trakcie zmian strukturalnych w 1994 roku rozformowano 64.Pułk Zmechanizowany im. Strzelców Murmańskich – JW 1763 Braniewo, 55.Ośrodek Materiałowo-Techniczny – JW 3737 Braniewo, 17.Batalion Rozpoznawczy – JW 1596 Elbląg, 61.Kompanię Chemiczną, 32.Kompanię Dowodzenia Szefa OPL, 48.Kompanię Dowodzenia Szefa Artylerii, Kompanię Ochrony I Regulacji Ruchu, 106.Dywizjon Artylerii Przeciwpancernej.

 

W latach 1994-95 jednostki „przeformowanej” już dywizji otrzymywały nowe nazwy wyróżniające oraz przejmowały dziedzictwo tradycji jednostek historycznych. Większość z jednostek otrzymała również sztandary wojskowe.

 

W 1996 roku przeformowano 57.Batalion Medyczny – Szpital Wojskowy na 16.Batalion Medyczny-Wojskowa Specjalistyczna Przychodnia Lekarska z nr JW 3450.

 

Z dniem 1 stycznia 1999 roku 16.DZ ponownie wróciła w skład Pomorskiego Okręgu Wojskowego.

 

Lata 2000-2001 to okres kilku zmian w strukturze dywizji, i tak na podstawie Rozkazu Dowódcy Wojsk Lądowych nr PF-16/Org. z 15 czerwca 2000 r. i Rozkazu Dowódcy POW nr PF-188 z 21 czerwca 2000 r. rozformowano 14.Brygadę Zmechanizowaną im. Bohaterów Westerplatte – JW 1448 Elbląg oraz 18.Pomorski Batalion Rozpoznawczy – JW 1596 Elbląg (obie jednostki rozformowano ostatecznie w grudniu 2000 r.). Do składu dywizji włączono zaś 3.Mazurski Batalion Rozpoznawczy im. płk Jana Kozietulskiego – Giżycko oraz 20.Bartoszycką Brygadę Zmechanizowaną im. Hetmana Wincentego Gosiewskiego – Bartoszyce.

 

W roku 2001 rozformowano 16.Morąski Pułk Artylerii Przeciwpancernej – JW 1681 Morąg, a tego samego roku sformowano na podstawie Zarządzenia Szefa Sztabu Generalnego WP nr 075/Org./P5 z 5 marca 2001 i Rozkazu Dowódcy POW nr 070 z 22 marca 2001 r. sformowano 16.Kompanię Chemiczną – Elbląg.

 

Pod koniec 2001 roku zapadła decyzja o podporządkowaniu 16.DZ pod Dowódcę 1.Korpusu Zmechanizowanego z dniem 1 stycznia 2002 roku (Rozkaz MON nr 84/Org./P5 z 11 września 2001 oraz Rozkaz Dowódcy 16.DZ nr Pf-208 z 12 października 2001 r.)

 

Kolejna i już ostatnia póki co zmiana podległości nastąpiła 1 stycznia 2004 roku, wtedy to na Rozkaz MON nr Pf-57/Org./P1 z 22 października 2003 r. podporządkowano dywizję Dowódcy Wojsk Lądowych.

 

W 2004 roku rozkazem Dowódcy Wojsk Lądowych nr 07 z 12 lutego 2004 r. włączono w skład dywizji 15.Giżycką Brygadę Zmechanizowaną im. Zawiszy Czarnego – Giżycko.

 

W 2007 roku do składu dywizji włączono 14.Pułk Artylerii Przeciwpancernej – JW 1747 Suwałki (Decyzja MON nr Z-78/Org./P1 z 25 października 2006 oraz Rozkaz Dowódcy Wojsk Lądowych nr Pf-57/Org. z 10 listopada 2006). Z końcem 2007 roku rozformowano również 16.Batalion Medyczny – JW 3450 Elbląg (Rozkaz Dowódcy Wojsk Lądowych nr Z-4/Org. z 26 stycznia 2007).

 

Rok 2008 przyniósł rozformowanie kolejnej jednostki, Decyzją MON nr Z-16/Org./P1 z 28 lutego 2008, a następnie Rozkazem Dowódcy Wojsk Lądowych nr Pf-18/Org. z 12 maja 2008 , w terminie do 31 grudnia 2008 nakazano rozformować 16.Brygadę Zmechanizowaną – JW 1476 Morąg, a na jej bazie sformowano batalion zmechanizowany który wszedł organizacyjnie w stukturę 20.Brygady Zmechanizowanej z Bartoszyc.

 

Również rok 2010 przynosi zmiany organizacyjne w dywizji, decyzjami przełożonych w terminie do 31 grudnia 2010 rozformowane mają zostać: 14.Pułk Artylerii Przeciwpancernej – JW 1747 Suwałki (na jego bazie ma powstać 14.Dywizjon Artylerii Przeciwpancernej który ma zostać włączony w strukturę nowoformowanego pułku artylerii w Węgorzewie), 3.Batalion Rozpoznawczy – JW 2744 Giżycko (część żołnierzy znajdzie zatrudnienie w pułkach rozpoznawczych w kraju).

 

W roku 2011 istotnym wydarzeniem było przyjęcie w skład dywizji 1.Warszawskiej Brygady Pancernej im. Tadeusza Kościuszki  oraz wyłączenie ze składu dywizji 16.Batalionu Remontowego i 16.Batalionu Zaopatrzenia, które stały się jednostkami 2.Regionalnej Bazy Logistycznej (w obu przypadkach Decyzja MON Nr Z-6/Org./P1 z dnia 15 lutego 2011). Kolejną zmianą organizacyjną było przekazanie 16.Batalionu Saperów z Tczewa do składu 21.Brygady Strzelców Podhalańskich (Decyzja MON Nr Z-28/Org./P1 z dnia 10 marca 2011).

 

Z dniem 30 czerwca 2017 roku z podporządkowania dywizji wyszedł 16.Batalion Dowodzenia "Ziemi Elbląskiej", który podporządkowano bezpośrednio Dowódcy Generalnemu Rodzajów Sił Zbrojnych.

 

W październiku 2017 roku doszło do historycznej zmiany, dowództwo dywizji przeniosło się z miejsca długoletniej dyslokacji w Elblągu, do nowego miejsca postoju w m. Białobrzegi, jednocześnie w celu wypełnienia luki po 16.Batalionie Dowodzenia który wyszedł z dywizji w czerwcu 2017 roku, w skład dywizji włączono pod koniec października 2017 roku 9.Batalion Dowodzenia z Białobrzegów. W związku ze sformowaniem 18.Dywizji Zmechanizowanej z siedzibą jej Dowództwa w Siedlcach, postanowiono że Dowództwo 16.Dywizji Zmechanizowanej powróci na Mazury, w związku z czym z dniem 12 grudnia 2019 r. Dowództwo 16.DZ oficjalnie rozpoczęło funkcjonowanie w Olsztynie przy ul. Jagiellońskiej 53.

                  

 

TRADYCJE, PATRON i ŚWIĘTA

 

 

 

 

Proporczyk Dowództwa 16.DZ

 

 

Oznaka rozpoznawcza Dowództwa 16.DZ (wersja polowa oraz wyjściowa)

 

oznaka rozpoznawcza kompanii ochrony i regulacji ruchu Dowództwa 16.DZ

 

STRUKTURA

 

   - Dowództwo 16.Pomorskiej Dywizji Zmechanizowanej im. Króla Kazimierza Jagiellończyka - Olsztyn

      - 9.Batalion Dowodzenia - Olsztyn

      - 9.Braniewska Brygada Kawalerii Pancernej im. Króla Stefana Batorego - Braniewo

      - 15.Giżycka Brygada Zmechanizowana im. Zawiszy Czarnego - Giżycko/Orzysz

      - 20.Bartoszycka Brygada Zmechanizowana im. Hetmana Wincentego Gosiewskiego - Bartoszyce/Morąg

      - 11.Mazurski Pułk Artylerii - Węgorzewo/Suwałki

      - 15.Gołdapski Pułk Przeciwlotniczy - Gołdap/Elbląg

 

Dyslokacja 16.DZ w 2015 roku - na mapie uwzględniono pododdziały do szczebla batalionu dla jednostek które stacjonują w więcej niż jednym garnizonie (mapa opracowana z wykorzystaniem map www.openstreetmap.org)

 

POCZET DOWÓDCÓW

 

- płk dypl. Wojciech Kubiak (X.1988 - IX.1992)

- płk dypl. Ryszard Buchta (X.1992 - VII.1994)

- płk dypl./gen. bryg. Piotr Makarewicz (VII.1994 - IV.1997)

- płk dypl./gen. bryg. Krzysztof Skarbowski (V.1997 - X.1998)

- płk dypl./gen. bryg. Waldemar Skrzypczak (XI.1998 - VI.2001)

- płk dypl./gen. bryg. Lech Stefaniak (VI.2001 - V.2002)

- gen. dyw. Krzysztof Skarbowski (VIII.2002 - VIII.2005)

- gen. dyw. dr Ryszard Sorokosz (VIII.2005 - 17.IX.2007)

- gen. dyw. Wiesław Michnowicz (17.IX.2007 - 20.VI.2009)

- cz. p.o. gen. bryg. Grzegorz Buszka (20.VI.2009 - 3.VIII.2009)

- cz. p.o. gen. bryg. Krzysztof Makowski (3.VIII.2009 - 1.IX.2009)

- gen. dyw. Bogusław Samol (1.IX.2009 - 1.III.2011)

- gen. bryg. Janusz Bronowicz (1.III.2011 - 26.VIII.2013)

- gen. dyw. Leszek Surawski (26.VIII.2013 - 5.III.2016)

- cz. p.o. gen. bryg. Marek Sokołowski (5.III.2016 - 2.V.2016)

- gen. dyw. Marek Sokołowski (2.V.2016 - 31.VII.2019)

- gen. dyw. Krzysztof Radomski (31.VII.2019 - 11.VII.2022)

- cz. p.o. gen.bryg. Wojciech Ziółkowski (11.VII.2022 - 17.IX.2022)

- gen. bryg. Wojciech Ziółkowski (17.IX.2022 - obecnie)

 

PODPORZĄDKOWANIE

Pomorski Okręg Wojskowy (1989 - 31.XII.1991)

Warszawski Okręg Wojskowy (1.I.1992 - 31.XII.1998)

Pomorski Okręg Wojskowy (1.I.1999 - 31.XII.2001)

1.Korpus Zmechanizowany (1.I.2002 - 31.XII.2003)

Dowództwo Wojsk Lądowych (1.I.2004 - 31.XII.2013)

Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych (1.I.2014 - obecnie)

 

 

Materiał przygotowany na podstawie książek: Kazimierz Czernikowski „Wojska Lądowe część I – Okręgi Wojskowe, Korpusy i Dywizje 1943-2008” – Elbląg 2008, Kazimierz Czernikowski „16.Pomorska Dywizja Zmechanizowana fakty, wydarzenia i …” – Elbląg 2001 oraz na podstawie strony internetowej 16.DZ www.16dz.wp.mil.pl

 

Fotografie naszywek i proporczyka z kolekcji Pana Przemysława Banasia

 

© Copyright by www.jednostki-wojskowe.pl  Wszystkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie i publikowanie w całości oraz w części bez zgody autora zabronione. Wszystkie teksty, artykuły, fotografie, oraz pozostałe materiały zamieszczone na stronie www.jednostki-wojskowe.plobjęte są prawami autorskimi.