Potencjał sił powietrznych Republiki Federalnej Niemiec A.D.2017
Na początek chciałbym zwrócić uwagę że starałem się w miarę możliwości przełożyć na język polski nazewnictwo jednostek, jednak nazwy jednostek niemieckich oraz ich stopniowanie w nomenklaturze wojskowej znacznie różnią się od stosowanych w Polsce, w związku z tym proszę o wyrozumiałość. Mam jednak nadzieję że całość będzie zrozumiała dla czytelnika.
Obecna struktura sił powietrznych RFN przechodzi dużą przemianę zapoczątkowaną w latach 2012-2013, szczebel dowodzenia najwyższego szczebla funkcjonuje od 1 lipca 2015 roku. Siły Powietrzne RFN (Luftwaffe) jako jeden z rodzajów wojsk według stanu na dzień 31 lipca 2017 r. ma 28 192 wojskowych.
Dowództwo Sił Powietrznych RFN (Kommando Luftwaffe)(Kdo Lw) jest jednostką szczebla armii i dowodzi całością sił powietrznych RFN, podporządkowane jest Inspektorowi Generalnemu Sił Zbrojnych RFN (Generalinspekteur der Bundeswehr), dowództwo to powstało 1 października 2012 roku. Dowództwo to dyslokowane jest w dwóch lokalizacjach, są to Berlin-Gatow w koszarach General-Steinhoff-Kaserne oraz w Köln w koszarach Luftwaffenkaserne Wahn.
Dowództwu Sił Powietrznych RFN podporządkowane są dwie główne jednostki organizacyjne szczebla korpuśnego: Centrum Operacji Powietrznych (Zentrum Luftoperationen) w Kalkar w koszarach Von-Seydlitz-Kaserne oraz Dowództwo Wojsk Lotniczych (Luftwaffentruppenkommando) w Köln w koszarach Luftwaffenkaserne Wahn.
Organizacyjne ustawienie jednostek dowodzenia najwyższego szczebla
Centrum Operacji Powietrznych (Zentrum Luftoperationen)(ZentrLuftOp) podporządkowane są jednostki zajmujące się koordynacją operacji powietrznych, nadzorem przestrzeni powietrznej oraz planowaniem misji. Rola centrum to także koordynacja działań w ramach NATO, świetnym przykładem jest tutaj CAOC (Combined Air Operations Center) w Uedem które jest jednostką NATO z którą centrum ściśle współpracuje.
Dowództwo Wojsk Lotniczych (Luftwaffentruppenkommando)(LwTrKdo) to natomiast dowództwo któremu podporządkowane są siły lotnicze, siły obrony przeciwlotniczej, jednostki medyczne, szkolne i jednostki wspierające.
Mapa.1 - Rozlokowanie głównych elementów dowodzenia RFN (mapa wykonana z pomocą map www.openstreetmap.org)
Przyjrzyjmy się najpierw strukturze jednostek centrum operacji powietrznych, w skład ich wchodzą:
Tab.1 - Jednostki podporządkowane pod Zentrum Luftoperationen (opracowanie własne)
| Jednostka (oraz jej pododdziały) (wyposażenie) | Miejsce postoju | |
 |
2 Komenda Obszaru Operacyjnego (Einsatzführungsbereich 2) | Erndtebrück, Hachenberg-Kaserne |
| 23 Kompania Wyszkolenia i Dowodzenia (Einsatzführungsausbildungsinspektion 23) | Erndtebrück, Hachenberg-Kaserne | |
| Grupa Szkolna | Erndtebrück, Hachenberg-Kaserne | |
| Grupa Wyszkolenia Techniki i Taktyki | Erndtebrück, Hachenberg-Kaserne | |
| Centrum Kontroli Operacji (CRC - Control and Reporting Center) | Erndtebrück, Hachenberg-Kaserne | |
| 21 Batalion Obszaru Operacyjnego (Einsatzführungsstaffel 21) | Erndtebrück, Hachenberg-Kaserne | |
| 22 Batalion Wsparcia Operacyjnego (Einsatzunterstützungsstaffel 22) | Erndtebrück, Hachenberg-Kaserne | |
| Strefa Wykrywania II (Północ) (Sensorzug II (Nord)) | Auenhausen | |
| 241 Posterunek Wykrywania Zdalnego (Crabtree - CT)(AbgTZg 241) (HADR) | Marienbaum | |
| 242 Posterunek Wykrywania Zdalnego (Backwash -BW)(AbgTZg 242) (GM 406F) | Brakel-Auenhausen | |
| 243 Posterunek Wykrywania Zdalnego (Silver Cork - SI)(AbgTZg 243) (GM 406F) | Visselhövede | |
| 244 Posterunek Wykrywania Zdalnego (Round Up - RU)(AbgTZg 244) (HADR) | Brockzetel | |
| 245 Posterunek Wykrywania Zdalnego (Bugle - BG)(AbgTZg 245) (GM 406F) | Brekendorf | |
| Strefa Wykrywania I (Południe) (Sensorzug I (Süd)) | Lauda | |
| 246 Posterunek Wykrywania Zdalnego (Hardwheel - HW)(AbgTZg 246) (HADR) | Birkenfeld-Erbeskopf | |
| 247 Posterunek Wykrywania Zdalnego (Batman - BN)(AbgTZg 247) (GM 406F) | Lauda-Königshofen | |
| 248 Posterunek Wykrywania Zdalnego (Coldtrack - CD)(AbgTZg 248) (GM 406F) | Freising | |
| 249 Posterunek Wykrywania Zdalnego (Sweet Apple - SA)(AbgTZg 249) (HADR) | Meßstetten | |
| 240 Posterunek Wykrywania Zdalnego (Loneship - LS)(AbgTZg 240) (GM 406F) | Erndtebrück | |
 |
3 Komenda Obszaru Operacyjnego (Einsatzführungsbereich 3) | Schönewalde |
| Centrum Kontroli Operacji (CRC - Control and Reporting Center) | Schönewalde | |
| 31 Batalion Obszaru Operacyjnego (Einsatzführungsstaffel 31) | Schönewalde | |
| 32 Batalion Wsparcia Operacyjnego (Einsatzunterstützungsstaffel 32) | Schönewalde | |
| Strefa Wykrywania III (Sensorzug III) | Cölpin | |
| 351 Posterunek Wykrywania Zdalnego (Matchpoint - MP)(AbgTZg 351) (RRP 117) | Putgarten | |
| 352 Posterunek Wykrywania Zdalnego (Mindreadar - MR)(AbgTZg 352) (RRP 117) | Cölpin | |
| 353 Posterunek Wykrywania Zdalnego (Teddy Bear - TB)(AbgTZg 353) (RRP 117) | Tempelhof | |
| 356 Posterunek Wykrywania Zdalnego (AbgTZg 356) (RRP 117) | Elmenhorst | |
| Strefa Wykrywania IV (Sensorzug IV) | Regen, Bayerwaldkaserne | |
| 354 Posterunek Wykrywania Zdalnego (Blackmoor - BM)(AbgTZg 354) (RRP 117) | Döbern | |
| 355 Posterunek Wykrywania Zdalnego (Royal Flash - RF)(AbgTZg 355) (RRP 117) | Gleina | |
| 357 Posterunek Wykrywania Zdalnego (AbgTZg 357) (RRP 117) | Schwarzenbach am Wald | |
| 358 Posterunek Wykrywania Zdalnego (Snow Cap - SN)(AbgTZg 358) (RRP 117) | Bayerisch Eisenstein | |
| 33 Batalion Obszaru Operacyjnego (Einsatzführungsstaffel 33) | Schönewalde | |
| 34 Batalion Wsparcia Operacyjnego (Einsatzunterstützungsstaffel 34) (RAT-31DL/M) | Schönewalde | |
 |
Centrum Wsparcia Dowodzenia Sił Powietrznych (Führungsunterstützungszentrum der Luftwaffe) | Köln, Luftwaffenkaserne Wahn |
| 1 Sektor Wsparcia Dowodzenia (Führungsunterstützungssektor 1) | Fürstenfeldbruck | |
| Obszar Köln | Köln, Luftwaffenkaserne Wahn | |
| Obszar Laage | Laage | |
| 2 Sektor Wsparcia Dowodzenia (Führungsunterstützungssektor 2) | Köln, Luftwaffenkaserne Wahn | |
| Obszar Mechernich | Mechernich | |
| Obszar Berlin-Gatow | Berlin-Gatow | |
| Obszar Limsdorf | Limsdorf | |
| Obszar Laage | Laage | |
| 3 Sektor Wsparcia Dowodzenia (Führungsunterstützungssektor 3) | Kalkar | |
| Centrum Symulacji, Systemów Nawigacji i Uzbrojenia Lotniczego Sił Zbrojnych (Zentrum für Simulations- und Navigationsunterstützung Fliegende Waffensysteme der Bundeswehr)(ZSimNav) | Büchel | |
| Grupa Wsparcia Sił Powietrznych | Kalkar | |
| Wydzielone siły do Allied Air Command (AAC) | Ramstein | |
| Wydzielone siły do Joint Air Power Competence Centre (JAPCC) | Kalkar | |
| Wydzielone siły do Dowództwa Wczesnego Ostrzegania i Kontroli NATO | Geilenkirchen | |
| Wydzielone siły do Sojuszniczych Sił Rozpoznania Terenu (Alliance Ground Surveillance)(AGS) | Sigonella, Włochy | |
| Wydzielone siły do Dowództwa Europejskich Sił Transportowych (EATC) | Eidhoven, Holandia |
Mapa.2 - Rozlokowanie jednostek podporządkowanych pod Zentrum Luftoperationen (mapa wykonana z pomocą map www.openstreetmap.org)
Jednostki radiotechniczne są wyposażone w następujące typy radarów, są to przede wszystkim radary GM 406F (Ground Master 406 Fixed), HADR, RRP 117 oraz RAT-31DL/M. GM 406F jest radarem z rodziny trój-współrzędnych radarów Ground Master 400 produkowanych przez amerykańsko-francuską firmę ThalesRaytheonSystems, radary tego typu mają zasięg około 470 km. Radar HADR (Hughes Air Defense Radar) znany również jako HR-3000 jest trój-współrzędnym radarem produkowanym przez brytyjską firmę Kelvin Hughes, zasięg tych radarów to około 450 km. Kolejnym typem radaru który eksploatowany jest w obszarze 3 Komendy Obszary Operacyjnego są trój-współrzędne radary RRP 117 produkowane przez amerykańską firmę Lockheed Martin (nazwa producenta to AN/FPS-117) i mają zasięg około 470 km, wersja eksploatowana przez RFN wyróżnia się tym że zastosowano w niej podzespoły firmy Siemens. Ostatnim typem radaru jest RAT-31DL/M produkowany przez włoską firmę Selex, o zasięgu około 470 km, RFN zakupiło 2 sztuki tego radaru i są one przydzielone do mobilnego batalionu.
Jak widać dowództwo operacyjne, ma podporządkowanie dwie komendy obszarów powietrznych które są jednostkami szczebla pułku, komendy te mają w swoim składzie bataliony operacyjne posiadające po dwie strefy wykrywania (co daje na obszar całego kraju cztery strefy wykrywania) wraz z posterunkami radiotechnicznymi wyposażonymi w wymienione wcześniej stacje radarowe, warto tutaj wspomnieć że radary RAT-31DL/M są na wyposażeniu 34 Batalionu, który jest jednostką „mobilną”, przewidzianą do operowania w zależności od sytuacji, batalion ten jest również przystosowany do działań ekspedycyjnych.
W składzie dowództwa operacyjnego jest również Centrum Wsparcia Dowodzenia Sił Powietrznych którego zadaniem jest zabezpieczenie teleinformatyczne sił powietrznych, w tym celu ma ono podporządkowane sobie trzy sektory wsparcia dowodzenia, które mają pod sobą obszary odpowiedzialności obejmujące garnizony sił powietrznych. Centrum operacji powietrznych wydziela również personel do struktur międzynarodowych, zwłaszcza do struktur NATO, w związku z tym ma podporządkowane sobie siły wydzielone.
Drugą strukturą szczebla korpuśnego jest Dowództwo Wojsk Lotniczych, które jak wspomniałem na początku dowodzi jednostkami bojowymi sił powietrznych włączając w to zarówno wojska lotnicze, wojska rakietowe oraz logistyczne.
Przyjrzyjmy się strukturze jednostek podporządkowanych dowództwu wojsk lotniczych, w skład ich wchodzą.
Tab.2 - Jednostki podporządkowane pod Luftwaffentruppenkommando (opracowanie własne)
| Jednostka (oraz jej pododdziały)(wyposażenie) | Miejsce postoju | |
 |
Centrum Medycyny Lotniczej (Zentrum für Luft- und Raumfahrtmedizin der Luftwaffe)(ZentrLuRMedLw) | Köln, Luftwaffenkaserne Wahn |
| Placówka Terenowa | Bückeburg | |
| Placówka Terenowa | Fürstenfeldbruck | |
| Placówka Terenowa | Manching | |
| Placówka Terenowa | Königsbrück | |
 |
31 Pułk Lotnictwa Taktycznego „Boelcke” (Taktische Luftwaffengeschwader 31 „Boelcke“)
Grupa Lotnicza
1 Eskadra (EF-2000 Eurofighter Typhoon)
2 Eskadra (EF-2000 Eurofighter Typhoon)
Grupa Techniczna
|
Nörvenich, Kaserne Haus Hardt oraz Kerpen, Boelcke-Kaserne |
 |
33 Pułk Lotnictwa Taktycznego (Taktische Luftwaffengeschwader 33)
Grupa Lotnicza
1 Eskadra (Tornado IDS)
2 Eskadra (Tornado IDS)
Grupa Techniczna
|
Büchel, Fliegerkaserne Cochem-Brauheck |
 |
51 Pułk Lotnictwa Taktycznego “Immelmann” (Taktische Luftwaffengeschwader 51 „Immelmann“)
Grupa Lotnicza
1 Eskadra (Tornado ECR, Tornado Recce, Tornado IDS)
2 Eskadra (Eurohawk)
3 Eskadra (IAI Heron)
4 Eskadra (Tornado)
Grupa Techniczna
|
Kropp, Kai-Uwe-von-Hassel-Kaserne |
 |
71 Pułk Lotnictwa Taktycznego „Richthofen” (Taktische Luftwaffengeschwader 71 „Richthofen“)
Grupa Lotnicza
1 Eskadra (EF-2000 Eurofighter Typhoon)
2 Eskadra (EF-2000 Eurofighter Typhoon)
Grupa Techniczna
|
Wittmund, Richthofen-Kaserne |
 |
73 Pułk Lotnictwa Taktycznego „Steinhoff” (Taktische Luftwaffengeschwader 73 „Steinhoff“)
Grupa Lotnicza
1 Eskadra (EF-2000 Eurofighter Typhoon)
2 Eskadra (EF-2000 Eurofighter Typhoon)
Grupa Techniczna
|
Laage, Fliegerhost Laage |
 |
74 Pułk Lotnictwa Taktycznego (Taktische Luftwaffengeschwader 74)
Grupa Lotnicza
1 Eskadra (EF-2000 Eurofighter Typhoon)
2 Eskadra (EF-2000 Eurofighter Typhoon)
Grupa Techniczna
|
Neuburg an der Donau, Wilhelm-Frankl-Kaserne oraz Lagerlechfeld (lotnisko zapasowe) |
 |
61 Pułk Lotnictwa Transportowego (Lufttransportgeschwader 61)
Grupa Lotnicza
1 Eskadra (C-160D)
Grupa Techniczna
|
Penzing, Fliegerhorst Penzing |
 |
62 Pułk Lotnictwa Transportowego (Lufttransportgeschwader 62)
Grupa Lotnicza
1 Eskadra (A400M Atlas)
3 Eskadra (szkolna)
4 Eskadra (szkolenie podstawowe we współpracy z Lufthansą) – Bremen
Grupa Techniczna
|
Fliegerhorst Wunstorf oraz Flughafen Bremen |
 |
63 Pułk Lotnictwa Transportowego (Lufttransportgeschwader 63)
Grupa Lotnicza
1 Eskadra (C-160D)
Grupa Techniczna
|
Alt Duvenstedt, Hugo-Junkers-Kaserne |
 |
64 Pułk Śmigłowców (Hubschraubergeschwader 64)
Grupa Lotnicza – Laupheim, Kurt-Georg-Kiesinger-Kaserne
1 Eskadra Lotnicza (CH-53GA)
2 Eskadra Lotnicza (CH-53GA)
4 Eskadra Lotnicza (H145M)
Grupa Techniczna
Grupa Transportowa - Schönewalde
3 Eskadra Lotnicza (CH-53GA)
batalion zaopatrzenia
batalion obsługi lotniska
batalion techniczny
|
Laupheim, Kurt-Georg-Kiesinger-Kaserne oraz Schönewalde |
 |
Pułk Lotnictwa Rządowego (Flugbereitschaft des Bundesministeriums der Verteidigung)
Grupa Lotnicza
1 Eskadra Transportowa (A310)
2 Eskadra Transportowa (A319CJ, A340-313X, G5000)
3 Eskadra Transportowa (Eurocopter AS-532 Cougar) – Berlin-Tegel
Grupa Techniczna
1 Eskadra Techniczna (A310)
2 Eskadra Techniczna (A319CJ, A340-313X, G5000)
|
Berlin-Tegeloraz Köln/Bonn |
 |
Dowództwo Szkolenia Taktycznego Sił Powietrznych RFN w USA
Centrum Szkoleniowe Lotnictwa – Holloman AFB (do rozformowania w 2018 r.)
|
Alamogordo, New Mexico (USA), Holloman AFB |
| 2 Eskadra Szkolenia (T-6 Texan II, T-39, T-45 Goshawk, TH-57 Sea Ranger, SH-60) | Pensacola, Floryda (USA) | |
| 3 Eskadra Szkolenia (Grob G-120A) | Goodyear, Arizona (USA) | |
| Wydzielone siły do Połączonego Centrum Treningowego Pilotów Myśliwskich NATO (Euro NATO Joint Jet Pilot Training – ENJJPT) | Wichita Falls, Texas (USA), Sheppard AFB | |
| Centrum Walki Elektronicznej Statków Powietrznych (Zentrum Elektronischer Kampf Fliegende Waffensysteme)(Zentr EK FlgWaSys) | Kleinaitingen, Ulrichkaserne | |
 |
1 Pułk Rakietowy Obrony Powietrznej „Schleswig-Holstein“ (Flugabwehrraketengeschwader 1 „Schleswig-Holstein“)
|
Husum, Fliegerhorstkaserne |
| 21 Grupa Rakietowa Obrony Powietrznej (Flugabwehrraketengruppe 21)(MIM-104 Patriot) | Sanitz, Siebenbuche-Kaserne oraz Prangendorf, Graf-Yorck-Kaserne | |
| 24 Grupa Rakietowa Obrony Powietrznej (Flugabwehrraketengruppe 24)(MIM-104 Patriot) | Bad Sülze, Recknitztal-Kaserne | |
| 26 Grupa Rakietowa Obrony Powietrznej (Flugabwehrraketengruppe 26)(MIM-104 Patriot) | Husum, Fliegerhorstkaserne | |
| 61 Grupa Rakietowa Obrony Powietrznej (Flugabwehrraketengruppe 61)(MANTIS, Ozelot) | Todendorf oraz Panker | |
| Ośrodek Szkoleniowy Wojsk Rakietowych (Ausbildungszentrum FlaRak) | Husum, Fliegerhorstkaserne | |
| Centrum Szkolenia Taktycznego i Rozwoju Obrony Powietrznej | El Paso, Texas (USA), Fort Bliss | |
 |
Pułk Ochrony Obiektów Sił Powietrznych (Objektschutzregiment der Luftwaffe) | Schortens, Fliegerhorst Jever |
| 1 Batalion Ochrony | Schortens, Fliegerhorst Jever | |
| 2 Batalion Ochrony | Diepholz | |
| 3 Batalion Ochrony (skadrowany) | Schortens, Fliegerhorst Jever | |
| Oficerska Szkoła Sił Powietrznych (Offizierschule der Luftwaffe)(OSLw) | Fürstenfeldbruck | |
| Szkoła Podoficerska Sił Powietrznych (Unteroffizierschule der Luftwaffe)(USLw) | Appen, Marseille-Kaserne oraz Heide, Wulf-Isebrand-Kaserne | |
| Batalion Szkolny Sił Powietrznych (Luftwaffenausbildungsbataillon)(LwAusbBtl) | Germersheim, Südpfalz-Kaserne oraz Roth | |
| Grupa Wsparcia Sił Powietrznych (Luftwaffenunterstützungsgruppe) | Wahn | |
 |
1 Centrum Wsparcia Systemów Broni Lotniczej (Waffensystemunterstützungszentrum 1) | Erding |
| 11 Centrum Napraw | Erding | |
| 12 Centrum Napraw | Ummendorf | |
| 13 Centrum Napraw | Landsberg am Lech, Welfenkaserne | |
| 14 Centrum Systemów (obsługa Tornado, Eurofighter) | Manching, Fliegerhorst Ingolstadt/Manching | |
 |
2 Centrum Wsparcia Systemów Broni Lotniczej (Waffensystemunterstützungszentrum 2) | Diepholz, planowane w 2018 r. przeniesienie do Schönewalde (Fliegerhorst Holzdorf) |
| 21 Centrum Systemów (obsługa CH-53) | Diepholz, planowane w 2018 r. przeniesienie do Schönewalde (Fliegerhorst Holzdorf) | |
| 23 Centrum Systemów (obsługa MIM-104 Patriot) | Wunstorf | |
| 24 Centrum Systemów (obsługa radarów i systemów łączności) | Trollenhagen, planowane przeniesienie do Flughafen Rostock-Laage | |
| 25 Centrum Systemów | Erndtebrück, Hachenberg-Kaserne | |
| 26 Centrum Systemów (obsługa A400M) | Wunstorf | |
 |
Centrum Szkolenia Technicznego Sił Powietrznych (Technische Ausbildungszentrum der Luftwaffe)(TAusbZLw) | Faßberg, Heeresflugplatz Faßberg |
| Oddział Północ | Faßberg, Heeresflugplatz Faßberg | |
| Oddział Południe | Kaufbeuren, Fliegerhorst Kaufbeuren, planowane przeniesienie w 2022 r. do Untermeitingen, Fliegerhorst Lechfeld | |
| Szkoła Specjalistów Sił Powietrznych (Fachschule der Luftwaffe)(FSLw) | Faßberg, Heeresflugplatz Faßberg | |
| Wydzielone siły do Centrum Programowania NATO (Nato Programming Center NPC) | Glons, Belgia |
Mapa.3 - Rozlokowanie jednostek podporządkowanych pod Luftwaffentruppenkommando (mapa wykonana z pomocą map www.openstreetmap.org)
Trzon sił bojowych sił powietrznych RFN stanowi sześć pułków lotniczych wyposażonych głównie w samoloty wielozadaniowe Panavia Tornado oraz EF-2000 Eurofighter Typhoon różnego typu. Według stanu na koniec 2016 roku w siłach powietrznych RFN było na stanie 125 samolotów EF-2000 Eurofighter Typhoon, a więc prawie ukompletowano zaplanowane zamówienie na 143 sztuk, w założeniu siły powietrzne RFN mają mieć 8 eskadr samolotów Typhoon, docelowo liczba samolotów Tornado ma być zredukowana do 85 egzemplarzy, potwierdza to zresztą obserwowana w ostatnich latach liczba likwidowanych pułków lotniczych. Trzeba także pamiętać że siły powietrzne RFN posiadają pewne ilości samolotów w bazie lotniczej Holloman AFB w USA, tam stacjonuje 14 sztuk Tornado oraz planowane jest rozmieszczenie 24 sztuk samolotów Typhoon do celu szkolenia pilotów na potrzeby sił powietrznych RFN.
Tornado ECR (fot. TSgt. Brad Fallin, USAF, licencja: domena publiczna, żródło)
Każdy z pułków specjalizuje się w danym typie zadań, i tak 31 Pułk to pułk typowo wielozadaniowy, 33 Pułk to jedyny z pułków do przenoszenia broni atomowej składowanej przez siły powietrzne USA w RFN, samoloty Tornado z tego pułku są przystosowane do przenoszenia bomb atomowych B61. 51 Pułk to z kolei jednostka rozpoznawcza, posiada na wyposażeniu samoloty Tornado jak i maszyny bezzałogowe, jedna z eskadr pułku prowadzi również szkolenie pilotów Tornado. 71 i 73 pułki to również pułki wyposażone w EF-2000 Eurofighter Typhoon, o 73 Pułku warto wspomnieć z racji tego że z tej jednostki Polska przejęła samoloty MiG-29 Fulcrum, które przekazano do 41 Eskadry Lotnictwa Taktycznego w Malborku. Ustawienie pułków wyraźnie pokazuje że zostały „odsunięte” spoza zasięgu działania broni rakietowej ze wschodniego kierunku, a więc pułki bojowe stacjonują na zachodzie, południu oraz północy, natomiast kierunek wschodni jest w zasadzie pusty. To samo odnosi się do jednostek rakietowych które w zasadzie bazują jedynie na odcinku północnym. Należy jednak zauważyć że większość jednostek nawet tych które nie są jednostkami latającymi, bazuje przy lotniskach, łatwo więc wyciągnąć wniosek że pułki bojowe mają przynajmniej po jednym lotnisku zapasowym, oraz można założyć że w razie przejścia na etat wojenny, są w tych lokalizacjach rozwijane nowe pułki bojowe oparte o samoloty z rezerw. Warto także odnotować duże skupienie jednostek w rejonie Monachium, może to wynikać z ulokowania w tamtym rejonie szkoły oficerskiej sił powietrznych RFN.
Wojska obrony powietrznej sił powietrznych RFN są wyposażone głównie w systemy MIM-104 Patriot w wersji PAC-3, gro jednostek rakietowych dyslokowane jest na wybrzeżu RFN zabezpieczając północno-wschodni kierunek operacyjny, dzięki mobilności zestawów Patriot jest również możliwość manewrowania jednostkami obrony powietrznej w zależności od sytuacji, warto też wspomnieć że w ramach operacji NATO siły powietrzne RFN na terenie Turcji posiadały rozlokowany dywizjon obrony powietrznej wyposażony w zestawy MIM-104 Patriot, jednak na wskutek oziębienia stosunków niemiecko-tureckich w grudniu 2015 roku RFN zdecydowało się wycofać swoje zestawy obrony powietrznej z Turcji1. Oprócz systemów Patriot siły powietrzne RFN posiadają systemy MANTIS produkowane przez firmę Rheinmetall Air Defence, są to systemy krótkiego zasięgu przeznaczone do ochrony obiektów przed rakietami, artylerią i atakami moździerzowymi, system oparty jest o sześć 35mm automatycznych działek, dwóch systemów wykrywania i jednego modułu dowodzenia. Oprócz tych dwóch systemów w jednym dywizjonie są zestawy Wiesel 2 Ozelot, które są również zestawami krótkiego zasięgu, ich głównym uzbrojeniem są pociski zestawów FIM-92 „Stinger”, a jako uzbrojenie zapasowe karabiny maszynowe MG3. Warto również wspomnieć że RFN chce wycofać z użytkowania do 2025 roku zestawy Patriot, a w ich miejsce wprowadzić amerykańsko-niemiecko-włoskie systemy MEADS (Medium Extended Air Defense System) które są obecnie w fazie opracowywania.
Wyrzutnia systemu Patriot (fot. Darkone, licencja: CC BY-SA 2.5, źródło)
Jeśli chodzi o lotnictwo transportowe to siły powietrzne RFN są obecnie w trakcie wdrażania nowych samolotów Airbus A400M „Atlas”, siły powietrzne RFN zamówiły 53 sztuki tych maszyn, w grudniu 2016 roku dostarczonych było 6 sztuk (pierwszy przyjęto w grudniu 2014). Obecnie A400M są wcielane do 62 Pułku Lotnictwa Transportowego. Samoloty te mają zastąpić dotychczas eksploatowane maszyny Transall C-160D, które obecnie są sukcesywnie wycofywane z użycia. W 2015 roku ministerstwo obrony RFN postanowiło że samoloty C-160D z 63 Pułku będą eksploatowane do lat 2021-2022. Natomiast 61 Pułk Lotnictwa Transportowego będzie prawdopodobnie rozformowany jeszcze nawet w 2017 roku.
W siłach powietrznych funkcjonuje również jeden pułk wyposażony w śmigłowce. W siłach powietrznych RFN są to ciężkie śmigłowce transportowe Sikorsky CH-53G, które rozpoczęły służbę w 1971 roku, warto wspomnieć że śmigłowce te były włączone do lotnictwa wojsk lądowych. W 2001 roku śmigłowce zmodernizowano, modernizacji dokonała firma Eurocopter Germany, w późniejszych latach dokonano również modernizacji części maszyn do wersji GS/GA, natomiast 1 stycznia 2013 roku wszystkie maszyny tego typu przeszły do sił powietrznych, do 64 pułku. Obecnie w marcu 2017 roku, firma Airbus otrzymała zlecenie na modernizację 23 sztuk śmigłowców w celu przedłużenia ich resursów do 2030 roku. Warto wspomnieć że wersja GS to wersja do wykonywania zadań CSAR, natomiast wersja GA ma zmodernizowaną awionikę, systemy łączności, oraz dodatkowe zbiorniki paliwa wydłużając zasięg maszyny. Drugim typem śmigłowca w 64 pułku jest lekki śmigłowiec wielozadaniowy Airbus Helicopters H145M, których siły powietrzne zamówiły 15 sztuk w 2013 roku, pierwsze dostawy rozpoczęto w 2014 roku i zakończono w czerwcu 2017 roku. Na co dzień śmigłowce H145M są wykorzystywane przez siły specjalne.
Śmigłowiec H145M (fot. Hajotthu, licencja: CC BY-SA 3.0, źródło)
Kolejną wartą wspomnienia jednostką a także eksploatowanymi przez nią samolotami jest pułk transportowy wykonujący zadania dla ministerstwa obrony i rządu RFN. 1 eskadra eksploatuje samoloty Airbus A310-304 w dwóch wersjach, obecnie jest to 5 maszyn, jedna z nich to wersja pasażerska A310-304 PAX a pozostałe cztery sztuki przebudowano na wersję A310-304 MRTT (Multi Role Transport Tanker). Samoloty MRTT są latającymi cysternami dla sił powietrznych i dowiodły swojej użyteczności podczas operacji przelotu trzech myśliwców Typhoon z lotniska Laage do Indii, gdzie podczas lotu realizowano w locie tankowanie z samolotów MRTT. Modernizacje do wersji MRTT przeprowadzono w latach 2003-2011. 2 eskadra natomiast zajmuje się głównie transportem rządowych VIP-ów i wysokich dowódców i urzędników ministerstwa obrony narodowej. Pierwszym typem samolotu używanym w tej eskadrze są dwa samoloty Airbus A319CJ, które są bardzo popularnym typem samolotu średniego zasięgu dla VIP-ów. Drugim typem samolotu jest Airbus A340-313X, który jest cztero-silnikowym samolotem długiego zasięgu, siły powietrzne posiadają również dwa takie samoloty. Trzecim typem samolotu jest Bombardier Global 5000 który jest samolotem krótkiego zasięgu, siły powietrzne otrzymały 4 sztuki tej maszyny. Do przewozu VIP-ów 3 eskadra pułku używa natomiast śmigłowców, eskadra ma na wyposażeniu trzy śmigłowce Eurocopter AS532 „Cougar”, które weszły do służby w 1997 roku i w trakcie służby były zmodernizowane.
Szkolenie pilotów odbywa się zarówno w kraju jak i zagranicą, dużą część szkolenia teoretycznego oraz podstawowego praktycznego realizuje się w szkole oficerskiej sił powietrznych w Fürstenfeldbruck, natomiast szkolenie praktyczne zarówno podstawowe jak i zaawansowane realizuje się w bazie Holloman AFB oraz w bazach Pensacola oraz Goodyear w USA, gdzie przyszli piloci przechodzą przez szereg różnych samolotów w zależności od samolotu lub śmigłowca na jaki są szkoleni.
Mimo imponującego wyposażenia, w styczniu 2017 roku w raporcie2 za rok 2016 niemiecki parlamentarzysta z komisji obrony w swoim raporcie odsłonił nieco realiów o stanie sił powietrznych RFN. Okazało się m.in. że przyjęte do służby w 2015 roku samoloty transportowe A400M były w stanie zrealizować jedynie 58% zaplanowanych operacji, m.in. w związku z awariami technicznymi oraz brakami w personelu, w związku z czym część zadań była realizowana z pomocą sił powietrznych USA. Z pośród floty samolotów wielozadaniowych EF-2000 Eurofighter Typhoon tylko połowa była zdolna do realizacji zadań, natomiast co do samolotów Panavia Tornado to w artykule z grudnia 2015 roku powołującym się na raporty które przeciekły do prasy z całkowitej liczby 93 samolotów Tornado zdolnych do lotu było 66 maszyn, a 29 było w gotowości bojowej3, taki stan wynikał z przedłużających się obsług tych samolotów oraz problemów z częściami zamiennymi.
Podsumowując, siły powietrzne RFN to duży potencjał lotniczy z którym trzeba się liczyć, jednak z powodu niskich wydatków na obronność w ostatnich latach na poziomie około 1.3% PKB, ten potencjał znacząco został osłabiony, wspomniana niska gotowość bojowa, problemy z remontami oraz przeszkoleniem personelu, to wszystko kładzie spory cień na tej formacji. Warto też zauważyć dużą redukcję jednostek i garnizonów sił powietrznych w ostatnich latach, która spowodowana była dużą reorganizacją i wycofaniem niektórych typów samolotów, co powodowało rozformowywanie całych jednostek. Patrząc jednak na działania Rządu RFN i zapowiedź podniesienie wydatków na obronność do 2% PKB do 2024 roku, można założyć że wytykane obecnie problemy przez polityków zostaną stopniowo naprawiane.
Autor: Jacek Tymoczko
1 - https://www.defensenews.com/home/2015/12/23/germany-pulls-patriot-systems-from-turkey/
2 - https://www.bundestag.de/blob/501800/c9afdf96dfc06a60f49c60c0ed7111d7/annual_report_2016_58th_report-data.pdf
3 - http://www.dw.com/en/less-than-half-of-german-air-force-fleet-ready-for-deployment/a-18889822